Kalça Kireçlenmesi

Bu yazıda, kalça kireçlenmesi nedir, ne gibi belirtiler verir, neden olur, nasıl tedavi edilir ve benzeri soruların yanıtlarına yer verilmiştir.

Kalça Ekleminin Kireçlenmesi

Kalça kireçlenmesi, tıp dilinde koksartroz, insan bedeninde büyüklük açısından ilk sırada yer alan kalça eklemini meydana getiren kemiklerde deformasyon yaşanması durumudur. Bu deformasyona sebep olan, eklemi saran kıkırdak dokunun aşınarak (soyulma, incelme vb.) tahrip olmasıdır. Çeşitli nedenlerle yaşanabilecek tahribat hangi seviyedeyse kalça kireçlenmesi teşhisi konmuş hastanın gündelik hayatı da o denli etkilenir.

Koksartroz, ekseriyetle ileri yaştaki bireylerde (altmış yaş üstü) görülmekle beraber farklı yaş gruplarında da görülebilir. Genç yaştaki bireylerde ortaya çıkan kalça kireçlenmesinin altında yatan sebepler değişkendir.

Kalça kireçlenmesi, çeşitli tedavi yöntemleriyle müdahalede bulunulabilen bir rahatsızlıktır.

Kalça Kireçlenmesi Nedenleri

Kalça kireçlenmesi, anıldığı gibi yaygın olarak yaşlanmayla beraber ortaya çıkar zira bu çağda eklem ve kıkırdaklar özelliklerini genellikle kaybeder. Koksartroz, yaştan bağımsız olarak kalıtımsal nedenlerle ve travmalar (düşme, çarpma vb.) sonrasında da ortaya çıkabilir.

Rehabilitasyonu sağlanmamış kalça çıkıkları ile kilo fazlalığı da kalça kireçlenmesinin nedenleri arasındadır.

Çocukluk çağında kalça kemiğinde yaşanan kimi sağlık sorunları da ileriki dönemlerde beliren koksartrozun temelinde yatan sebeplerden olabilir.

Kalça Kireçlenmesinin Belirtileri

Kalça kireçlenmesi belirtileri arasında öne çıkan, gündelik hayatta eylemleri (oturma, kalkma, eğilme vb.) gerçekleştirirken yaşanan ağrılardır. Bu ağrılar sebebiyle hastanın hareketlerinde kısıtlanma da görülür ki bu kısıtlılık da hastalığın ilerleyişine paralel olarak artışa geçer ve çok daha basit eylemlerde hatta hasta dinlenme pozisyonundayken dahi kendini belli eder.

Kalça kireçlenmesi belirtileri olarak ağrının yanı sıra hastanın bacaklarındaki şekil bozuklukları ya da yürümede görülen bozukluklar, ödem ve hareket esnasında eklemlerden ses gelmesi de sayılabilir.

Kalça Kireçlenmesi Nasıl Tedavi Edilir?

Kalça kireçlenmesi tedavisinin etkin bir şekilde planlanmasında teşhis aşamasının rolü büyüktür. Koksartroz varlığı -ve yeri-, hastanın şikayetleri ile öyküsü göz önünde bulundurularak, akabinde de ileri teknoloji görüntüleme aletlerinden yararlanılarak tespit edilir. Mevcut durumdan yola çıkılarak altta yatan etmene ulaşılır ve tedavi kapsamında bu etmeni ortadan kaldırmaya yönelik bir program hazırlanır.

Kalça kireçlenmesi, cerrahi ve cerrahi dışında kalan tıbbi yöntemlerle (egzersiz, ilaç vb.) tedavi edilir. Hangi yöntem uygulanırsa uygulansın, esas hedefler, hastalığın seyrini yavaşlatmaya, hastanın yaşam kalitesini artırmaya ve şikayetlerini azaltmaya yöneliktir.

Hastanın yaşam tarzında yapacağı değişiklikler, kalça kireçlenmesinden kaynaklı zorlukların aşılmasında oldukça etkilidir. Koksartroz kilo fazlalığı sebebiyle ortaya çıkmışsa fazla kilolardan kurtulmak, meslek gereği uzun süre ayakta durmak zorunda kalınıyorsa belirli aralıkla oturup dinlenmek, uygun (topuksuz) ayakkabılar seçmek gibi.

Tıbbi (Cerrahi Olmayan) Tedavi

Kalça kireçlenmesinin etkilerini azaltmada çeşitli tıbbi tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Kalça kireçlenmesi egzersizleri, bunlar arasında öne çıkanlardan biridir. Egzersizlerle amaçlanan, eklemin hareket açıklığının korunmasını sağlamak ve kasları çalıştırmaktır.

Fizik tedavi ve enjeksiyon yöntemleri de cerrahi olmayan müdahalelerdendir. Hastalar, kaplıca sularından faydalanarak, su içinde egzersizler yaparak, yüzeysel sıcaklık ya da lazer, elektroterapi vb. uygulamalardan yararlanarak şikayetlerinin önemli bir bölümünden kurtulma şansı yakalayabilirler.

Ayrıca düzenli olarak yüzmek, bisiklet sürmek veyahut yürümek, hastalığın tedavi edilmesi için en çok tavsiye edilen sporlardır. Hastanın sağlığı elverişliyse sorunlu bölgeye kortizon, ozon, trombositten zengin plazma (PRP),kök hücre vb. enjekte edilmesi de kalça kireçlenmesinin tedavisi için uygulanabilecek tedavi seçeneklerindendir.

Cerrahi Tedavi

Tıbbi tedaviyle istenen sonuca ulaşılamadığı ve rahatsızlığın ileri seviyeye gelmiş olduğu durumlarda, kemik gelişimini tamamlamış olan (Üst yaş sınırı bulunmaz.) her bireyde ağrıların kalıcı olarak sonlandırılması için cerrahi müdahaleye başvurulabilir. Kalça kireçlenmesi ameliyatı kapsamında yaygın olarak kalça proteziyle hastalığın tedavi edilmesi amaçlanır.

Kalça kireçlenmesi ameliyatı sonrasında hastanın üstlenmesi gereken kimi sorumlulukları vardır. Bu sorumlulukları yerine getirmesi, ameliyat başarısını doğrudan etkiler. Hastanın neler yapması gerektiği, ameliyatı gerçekleştiren hekim tarafından belirlenir. Yapılacaklar listesinde odaklanılan konu, kasların geliştirilmesi, eklemlerin gerilerek açılmasıdır. Kalça kireçlenmesi ameliyatının ardından anılan tıbbi tedavi yöntemlerinden de destek alınabilir.

Kalça Kireçlenmesinde İlaç Kullanımı

Kalça kireçlenmesi olan bir hastanın yaşadığı en büyük sıkıntı, hastalığın seviyesine göre değişmekle birlikte oturup kalkarken, merdiven inip çıkarken, yürürken hatta istirahat ederken bile duyduğu ağrılardır. Bu ağrıların dindirilmesinin yanı sıra hastalığın ilerleyişinin durdurulması için ameliyat dışında kalan tedavi yöntemleri arasında ilaç tedavisi de bulunur. İlaçlar, hekim tarafından yazılmalı, hasta da önerilen kullanım talimatına uymalıdır.

Kalça kireçlenmesine iyi gelen besinlere bakıldığında da denilebilir ki kilo yapmayan, sağlıklı tüm gıdalar tüketilebilir. Hastanın dikkat etmesi gereken en önemli unsur, dengeli beslenmektir. Proteinden zengin diyet, süt, yoğurt, peynir gibi kas ve iskelet sistemini faydalı besinler aynı zamanda vücuttaki kireçlenmelere de iyi gelecek besinler arasındadır.

Kalça Kireçlenmesi Egzersizleri

Kalça kireçlenmesi egzersizleri, mutlaka uzman bir fizyoterapist eşliğinde ve o uzmanın önerdiği süre ve tekrarla yapılmalıdır.

• Hasta sırtüstü yatar. Bacaklarından birini dizden büküp ayak tabanını yere koyar. Düz bir pozisyonda duran diğer bacağını yerden yaklaşık on beş yirmi santim yukarı kaldırır. Bacağını bu seviyede beş saniye tutar, akabinde yavaşça aşağı indirir. Daha sonra aynı egzersizi diğer bacağı için de yapar.

• Hasta yüzüstü yatar. Uzatmış olduğu bacaklarından birini dizini bükmeden, yerden yaklaşık on beş yirmi santim yukarı kaldırır. Bacağını bu pozisyonda beş saniye tutar, akabinde yavaşça aşağı indirir. Daha sonra aynı egzersizi diğer bacağı için de yapar.

• Hasta yan yatar. Altta kalan bacağını dizden hafifçe büker. Üstte olan bacağını düz tutarak (bükmeden) omuz hizasına gelecek kadar (ya da zorlanmayacağı bir seviyeye) yukarı kaldırır. Bacağını bu pozisyonda beş saniye tutar, akabinde yavaşça aşağı indirir. Daha sonra aynı egzersizi diğer bacağı için de yapar.

• Hasta, sırtını duvara yaslayarak ayakta durur. Bacaklarını omuz hizasında açar. Sırtı düz kalacak şekilde yavaşça çömelir. (Dizlerini en fazla doksan derecelik açıya kadar büker.) Bu pozisyonda beş saniye durur, akabinde yavaşça ayağa kalkar.

• Hasta ayakta durur, önündeki bir nesneden (tırabzan gibi) tutunur. Bir bacağını dizden bükerek kalçasına doğru kaldırır, çaprazda kalan eliyle ayak üstünden tutarak açıyı artırır. Bu pozisyonda beş saniye durur, akabinde bacağını tekrar dik pozisyona getirir.

Kalça Kireçlenmesi Hangi Yaşlarda Ortaya Çıkar?

Kalça kireçlenmesi, yaygın olarak elli yaşının üstündeki (özellikle altmışını geçmiş) bireylerde görülür. Genetik faktörler, hastalığın ortaya çıkışında başroldedir.

Steroidlerin (kortizol) aşırı miktarda kullanımı, kalçada doğuştan gelen olgunlaşma bozukluğu (displazi) ile çocukluk çağında yaşanan kalça kemiğiyle ilintili hastalıklar, düşme gibi travmalar vb. sebepler de kalça kireçlenmesi yaşanmasının altında yatan sebepler arasındadır.

Ayrıca aşırı kilo, sürekli ayakta durmayı gerekli kılan bir mesleğe sahip olmak, hareketsiz bir yaşam sürdürmek ve topuklu ayakkabı giymek de koksartroza yol açabilir. Tüm bu tetikleyiciler nedeniyle kalça kireçlenmesi, genç yaştaki bireylerde de görülebilir.

Kalça Kireçlenmesi Ameliyatı

Kalça kireçlenmesi ameliyatında kalça protezi kullanılır. Kireçlenmeden kaynaklı ağrılara son verecek olan bu protez, kireçlenmiş topuz (uyluk kemiğinin tepe kısmı) ve yuvanın (kemik ve kıkırdağın bulunduğu kısım) görevlerini üstlenecek nicelik ve niteliktedir.

Ameliyat kapsamında kalça bölgesinde açılan yaklaşık on beş santimlik kesiden giriş yapılarak kireçli yapı yerinden çıkarılır ve yerine protez konur. Operasyon, (hastadan hastaya değişmekle birlikte) en az kırk beş dakika, en çok iki saat sürer ve kesinin dikişle kapatılmasıyla sonlandırılır.

Protezden maksimum yarar sağlanabilmesi ve iyileşme sürecinin hızlandırılması adına kalça kireçlenmesi ameliyatının ardından hastaların fizik tedavi görmeleri gerekir. Bu süreçte, alanında uzman kişiler, eklem ve kaslara yönelen bir program takip ederek hastanın iyileşmesine katkıda bulunur.

Ameliyat sonrasında ilk bir ay, hastanın yürürken destek alması gerekir. Banyo, dikiş yerine yapılan pansuman bandının onuncu günde çıkarılmasıyla yapılabilir.

Tam iyileşme (Altıncı ayda başlayıp on ikinci aya kadar devam edebilir) gerçekleşene kadar hastaların zorlayıcı hareketlerden (merdiven inip çıkmak gibi) kaçınması ancak yürüyüş, yüzme gibi sporlar yaparak kaslarını kuvvetlendirmesi önerilir.

Kalça Kireçlenmesi Ameliyatı Riskleri

Kalça kireçlenmesi ameliyatı, diğer ameliyatlarda olduğu gibi birtakım riskler barındırır. Öte yandan ameliyat kapsamında vücuda sentetik bir araç yerleştiriliyor olması da bazı sorunlara yol açabilir.

Risklerin önüne geçilebilmesi için ilk olarak anestezi yöntemi belirlenmelidir. Bunun için de hastanın sağlık öyküsünün dinlenmesi ve ameliyat öncesinde bazı testlerden geçirilmesi gerekir. Ameliyat sonrasında enfeksiyon oluşma riski de vardır.

Bu riskin önlenmesi amacıyla hasta, önerilen süreden önce kendisine verilen antibiyotiği kullanmayı bırakmamalıdır. Hastanın özellikle ilk bir buçuk ay zorlayıcı hareketler yapması, protezin topuz ve yuvasının birbirinden ayrılmasına sebebiyet verebilir. Ayrıca, protez nedeniyle toplardamarda kan pıhtılaşmasıyla da karşılaşılabilir.

Risklerin en aza indirilmesi için kalça kireçlenmesi ameliyatının uzman bir hekim tarafından, gerekli her tür koşulu sağlayan bir sağlık kuruluşunda yapılması gerekir.

Kalça protezi ameliyatı ile amacımız ağrısız, fonksiyonel, hareketli yapay bir kalça eklemi ile hastanın sosyal hayatına geri dönmesini sağlamaktır.